Travertenin İlk Ünlü Mimarlık Kullanımı: Roma Kolezyumu

Tarih : 4.03.2024

Roma’nın simgesi olan Kolezyum’un traverten harikası olduğunu biliyor muydunuz? Roma İmparatorluğu’nun merkezinde duran Kolezyum’u fotoğraflarda veya filmlerde görmüş olabilirsiniz. 

Akıllara gladyatör savaşları ile gelen Roma Kolezyumu, günümüzde ise turist fotoğraflarının ünlü arka planı olarak yer alıyor.

Kolezyum’un mimari olarak en önemli özelliği ise Orta İtalya’dan çıkarılan en kaliteli traverten taşlar ile inşa edilmiş olmasıdır. Günümüze kadar ulaşmasındaki en büyük neden de doğal yapı malzemesi olarak traverten taşının seçilmesidir.

Biz de traverten taşının hem tarihi hem de inşaat ve tasarım sektöründeki önemini yaklaşık 2.000 yıllık olan Roma Kolezyumu’ndan bahsederek anlattık.

Kolezyum’un Tarihi

İnşa edilmeye MS 7 yılında Vespasian tarafından başlanan Kolezyum, ilk olarak Flaviyen Amfitiyatrosu olarak adlandırılmıştır. İtalya’nın burjuva kesiminde yer alan soyluların burada dramatik olayları izlediği bilinmektedir. Yüksek sınıfa hitap eden bir sosyal alan da demek mümkün. 

Mimarı olan Vespasian, Kolezyum açılmadan önce bu eseri göremeden vefat etse de oğlu ve halefi olan Titus, MS 80 yılında Kolezyum’u tamamlamış ve halka açmıştır. 

Kolezyum’un Özelliği

Dünyanın en büyük açık amfi tiyatrosu olan Kolezyum, 50.000 ila 80.000 seyirciyi aynı anda alabiliyordu. Roma halkı için düzenlenen açık etkinliklerin önemini gösteren en birincil sosyal alanlardan biriydi.

Halk gösterileri, mitolojiye dayalı dram canlandırmaları, idamlar, gladyatör müsabakaları gibi farklı birçok organizasyona ev sahipliği yapıyordu. 

Kolezyum’un Yapısal Özellikleri

Teknolojiye dair ilerlemenin henüz çok başında olunan dönemde inşa edilen Kolezyum’u günümüzde hala daha ayakta duran bir yapı haline getirmek oldukça zordu. İlk mimar olan Vespasian, Kolezyum’un gölün üzerine inşa edilmesi ise planlamanın oldukça zor olmasına neden olmuştur. 

Kolezyum dört katlı olarak, özellikle de toplu giriş ve çıkışı kolay sağlamak için 76 kemerli büyük bir yapıdır. 

Bu durum suya dayanıklı yapı malzemelerini gerekli kılmıştır. Doğal güzelliği ile dikkat çeken traverten sadece estetik bir görünüm yaratmak için değil; suya ve dış etkenlere dayanıklı olan yapısıyla da Kolezyum için ideal bir malzeme olmuştur. 

İhtiyaç olan traverten taşları ise komşu bölge olan Tivoli’den çıkarılmış ve Romalılar’da bu taşları taşımak için Roma’ya özel bir yol yapmışlardır. 

Kolezyum’da Traverten Kullanımı

Traverten taşları Kolezyum’da ana sütunlar, zemin kat ve dış duvar için kullanılmıştır. Ayrıca Kolezyum’un dış çevresinde yapının desteklenmesi için de traverten plakalar döşenmiştir. 

Kolezyumun iç koltukları için de traverten taşı kullansa da günümüzdeki halinde artık mevcut değildir. Kalıntılar incelendiğinde ise bir beton karışımı keşfedilmiş ve bu da Kolezyum’un inşa edilmesini kolaylaştırmıştır.

Yapılan çalışmalara göre Kolezyum’un sadece dış duvarı için 100.000’den fazla metreküp traverten taşına ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir. Böylelikle Kolezyum’un yüksek bir oranda traverten taşı ile yapıldığını söyleyebiliriz.

Kolezyum, doğal traverten taşıyla birlikte 300 ton demir kelepçe karıştırdıkları harç veya alçı ile bir arada tutulmuştur. Bu ise yapının hava koşullarının aşırı uçlarda olduğu dönemlerde hasara karşı hassas olmasına neden olmuştur. Örneğin; yüzyıllar boyunca yaşanan depremler dış duvara büyük hasarlar vermiştir. 

Kolezyum’un dış duvarlarında altın yaldızlı bronz kalkanlar da yer almaktadır. Traverten taşlarını benzersiz dokunuşlar ile işaretlemişler ve Kolezyum’u günümüze kadar ulaşan bir simge haline getirmişlerdir.

Günümüz Mimari Projelerinde Travertenin Yeri

Günümüzdeki mimari yapılar Kolezyum’da çalışan kadar yardımcı gerektirmeyecek veya aynı boyut ve ebatlarda olmayacak olabilir. Fakat yine de traverten taşları kişisel zevkinizi ön plana çıkartacak tüm küçük ve büyük projeler için harika bir seçenek!

İnşaatlarınızın ya da ev tasarımınızın bir Roma harikası kadar uzun ömürlü olmasını isteyebilirsiniz. Dayanıklı ve aşırı bakım getirmeyen bir yapı malzemesi olarak traverteni tercih edebilirsiniz.

Roma Kolezyumu’nun kemerleri gibi traverten taşlarını farklı kullanım alanlarında farklı şekillerde inşa edebilirsiniz. Genellikle kare ve dikdörtgen kesim olsa da standarttan uzaklaşarak kendinize uygun bir kesim de yaptırabilirsiniz. 

Roma Kolezyumu kadar uzun süre dayanacak yapılar ve tasarımlar için ilk tercihiniz traverten taşları ise hemen Cemar Marble iletişim bilgilerini kullanabilirsiniz!